Cryopreservatie

Wat kan er worden opgeslagen?

Cryopreservatie dankt zijn naam aan het Griekse woord 'kryos', wat 'zeer koud' betekent. Het is een zeer gangbare fertiliteitsbehandeling. In Nederland is invriezen mogelijk van:

• Onbevruchte eicellen
  Bij onbevruchte eicellen wordt een speciale invries techniek toegepast om de kans op schade aan te eicellen te minimaliseren. Onbevruchte eicellen bestaan voor een groter deel uit water dan bevruchte eicellen en zijn daarmee veel gevoeliger voor het invriesproces. Waterkristallen die tijdens het invriesproces ontstaan, kunnen daarom meer schade aanrichten. Met behulp van de vitrificatie techniek overleven nagenoeg alle eicellen het invries proces.

• Embryo's
  Vanaf 2016 worden embryo’s in het blastocyste stadium ingevroren, dat wil zeggen 5 dagen na de follikelpunctie. Meer dan 95% van de blastocystes die ingevroren worden, overleven dit invries en later ontdooi proces.

• Zaadcellen
  Zaadcellen kunnen ingevroren worden wanneer er een risico is op beschadiging van de zaadcellen bij een medicamenteuze behandeling. Voorafgaand aan een sterilsatie operatie, bij langdurige afwezigheid van de partner, of problemen bij de man om sperma te produceren (psychische impotentie) is er een mogelijkheid om sperma in te vriezen. Bij gebruik van sperma van een donor, worden van tevoren zaadcellen van de donor ingevroren voordat deze gebruikt kunnen worden. Wanneer gecontroleerd is dat in de periode van doneren er geen infecties aanwezig waren bij de donor, wordt het sperma vrijgegeven voor gebruik. Vaak neemt de kwaliteit van het sperma af door het in te vriezen.

Wanneer is cryopreservatie zinvol?

1. Bij IVF- ICSI behandeling
   Het is zinvol om kwalitatief goede embryo’s ontstaan na een IVF- of ICSI behandeling, in te vriezen en te bewaren voor een latere behandeling. Deze embryo’s kunnen op een later moment ontdooid en teruggeplaatst worden, bijvoorbeeld wanneer de ouders graag een tweede kind willen. Dit proces wordt ook wel cryotransfer genoemd. Het voordeel van cryopreservatie is in dit geval dat de vrouw niet opnieuw een hormoonbehandeling en follikelpunctie hoeft te ondergaan.

2. Bij de behandeling van ernstige ziekten
   Bij bepaalde ernstige ziekten bestaat er een reëel gevaar dat de patiënt door de therapie onvruchtbaar wordt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens de behandeling van kanker door middel van chemotherapie, bestraling of een operatie. Wie graag kinderen wil, kan na zorgvuldig advies van de arts en inschatting van de risico's op verminderde vruchtbaarheid voorzorgsmaatregelen nemen en tijdig, nog vóór het starten met de therapie, zaadcellen of teelbalweefsel respectievelijk eicellen of eierstokweefsel laten opslaan door middel van cryopreservatie.
   

3. Bij social freezing
   Veel jonge vrouwen willen wel kinderen, maar kunnen of willen om persoonlijke redenen in hun huidige levensfase nog niet zwanger worden. Ze willen bijvoorbeeld eerst carrière maken of hebben de juiste partner nog niet gevonden. In Nederland kunnen deze vrouwen hun eicellen laten invriezen voor gebruik op een later moment.

Hoe verloopt een cryotransfer?

Op het moment dat de wens bestaat om een ingevroren, bevruchte eicel te gebruiken voor een mogelijke zwangerschap, kan deze op het juiste moment in de menstruatiecyclus van de vrouw ontdooid en in de baarmoeder geplaatst worden. Hierbij wordt ook wel gesproken van een cryotransfer. Onbevruchte eicellen die ingevroren zijn geweest, worden eerst bevrucht door middel van een intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI).

Bij een optimale, regelmatige cyclus kan een cryotransfer gedaan worden in de natuurlijke cyclus van de vrouw. Een andere mogelijkheid is de opbouw van het baarmoederslijmvlies te ondersteunen door middel van oestrogenen, om het zo goed mogelijk voor te bereiden op de innesteling van de eicel. De arts kan de dikte van het baarmoederslijmvlies meten door middel van een echo.

Wanneer dit dik genoeg is, wordt door het toedienen van het hormoon progesteron de eisprong gesimuleerd. Hierdoor verandert de structuur van het slijmvlies en is dat klaar om een of meerdere embryo's te ontvangen. Een derde variant is hormoonstimulatie met clomid/letrozol of FSH, waarmee de follikelrijping voor de embryotransfer wordt ondersteund. Daarna kan de arts het embryo/de embryo's door middel van een flexibele katheter inbrengen in de baarmoeder. 

Wat zijn de eventuele risico's van cryopreservatie?

Cryopreservatie wordt al vele jaren toegepast en uit de meeste studies blijkt dat er geen nadelige gevolgen aan verbonden zijn. Natuurlijk maakt persoonlijk advies altijd deel uit van de behandeling.

Worden de kosten van cryopreservatie vergoed?

In Nederland wordt het invriezen van embryo’s ontstaan na een IVF- of ICSI behandeling vergoed. Dit geldt voor 3 behandelingen per doorgaande zwangerschap. Het invriezen van zaadcellen en/of eicellen wordt in de meeste gevallen niet vergoed door de verzekering.