Badanie nasienia | Seminogram

Seminogram to podstawowe badanie mające na celu analizę nasienia, które obejmuje ocenę liczby plemników, ich zdolności do ruchu, żywotności oraz struktury morfologicznej. Dodatkowo sprawdzany jest skład i właściwości płynu nasiennego, będącego produktem gruczołów takich jak prostata i pęcherzyki nasienne, który tworzy środowisko dla plemników. Badanie płynu obejmuje także pomiar jego objętości, pH oraz lepkości, co pomaga zidentyfikować ewentualne zaburzenia w funkcjonowaniu tych narządów i podjąć dalsze kroki.

Standardowe badanie nasienia w naszej klinice wykonywane jest zgodnie z najbardziej aktualnymi wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia – wg VI edycji WHO („Laboratory manual for the Examination and processing of human semen 2021”). W podstawowym badaniu spermy oceniana jest objętość, wygląd, pH, czas upłynnienia oraz lepkość ejakulatu. Określa się także koncentrację plemników, ich całkowitą liczbę w ejakulacie, ruchliwość, żywotność, budowę, w tym odsetek plemników o prawidłowej budowie oraz z wadami: główki i akrosomu, wstawki, witki oraz kroplami cytoplazmatycznymi. Ponadto weryfikuje się obecność aglutynacji, komórek spermatogenicznych, leukocytów i bakterii.

Wartości referencyjne dla poszczególnych parametrów nasienia wg WHO z 2021 roku kształtują się następująco:

• Objętość ejakulatu: co najmniej 1,4 ml

• Całkowita liczba plemników w ejakulacie: co najmniej 39 milionów

• Koncentracja plemników (liczba plemników na 1 ml nasienia): co najmniej 16 milionów/ml

• Odsetek plemników o ruchu postępowym (progresywnym): co najmniej 30%

• Całkowity odsetek plemników ruchliwych: co najmniej 42%

• Żywotność plemników (procent plemników żywych): co najmniej 54%

• Morfologia (procent plemników o prawidłowej budowie): co najmniej 4%

• pH nasienia: co najmniej 7,2

• Obecność leukocytów: mniej niż 1 milion/ml (norma)

Wartości poniżej zakresów referencyjnych sugerują ograniczenie płodności mężczyzny. Podobnie, prawidłowy wynik badania nasienia nie jest bezdyskusyjnym dowodem płodności. Wartość diagnostyczna badania nasienia jest tym większa, im bardziej wyniki odbiegają od wartości referencyjnych.

Przed wykonaniem wszystkich dostępnych w naszej klinice badań nasienia zaleca się zachowanie 2-7 dniowego okresu abstynencji seksualnej. Optymalny czas to 3-5 dni. Warto mieć na uwadze fakt, że zarówno zbyt krótki jak i zbyt długi okres wstrzemięźliwości może wpłynąć niekorzystnie na oceniane parametry, w konsekwencji ograniczając wartość diagnostyczną wykonanego testu płodności dla mężczyzn.

Nasienie do badania powinno zostać oddane do jałowego pojemnika drogą masturbacji. Pacjent może oddać je w klinice TFP, w pokoju specjalnie do tego celu przeznaczonym, co minimalizuje wpływ czynników zewnętrznych na oceniane parametry.

Druga możliwość to dostarczenie materiału oddanego w warunkach domowych. W tym przypadku należy pamiętać, że materiał powinien zostać dostarczony do laboratorium jak najszybciej po oddaniu (do 40 min), trzeba go również zabezpieczyć przed wychłodzeniem/przegrzaniem zależnie od warunków atmosferycznych. Optymalna temperatura do transportu próbki to 20–37 °C. W skrajnych sytuacjach, gdy pacjent ma duże trudności z oddaniem nasienia drogą masturbacji, para może wykorzystać tzw. prezerwatywę perforowaną (do zakupu we własnym zakresie), przy czym badanie nasienia oddanego w ten sposób niesie za sobą pewne ograniczenia.

Ważne, by na badanie płodności pacjent zabrał ze sobą dokument potwierdzający jego tożsamość (dowód osobisty/paszport).

Dla uzyskania najbardziej wiarygodnej analizy nasienia u mężczyzny standardowe badanie powinno zostać wykonane dwukrotnie w odstępie od dwóch tygodni do trzech miesięcy. Istotne jest również, by wykonując powtórne badanie nasienia zachować podobny czas abstynencji jak podczas pierwszego badania – daje to możliwość precyzyjnego porównania parametrów.

W celu bardziej szczegółowej oceny ejakulatu zalecane jest wykonanie dodatkowych testów, dających pełniejszy obraz jakości nasienia. Warto zaznaczyć, że stosując odpowiednią terapię można znacząco poprawić parametry nasienia i osiągnąć lepsze wyniki w badaniu płodności u mężczyzn.

Jeśli wynik badania nasienia jest nieprawidłowy, nie musi to od razu oznaczać trwałej niepłodności. Często obniżone parametry mogą mieć charakter tymczasowy i warto powtórzyć badanie po pewnym czasie. Nasi specjaliści pomogą zinterpretować wynik, zidentyfikować przyczyny oraz zaproponować odpowiednie dalsze kroki diagnostyczne lub leczenie.